WWW.SOCJOLOGIA.XMC.PL

Zakres i Funkcje Socjologii Pracy.
Socjologia Pracy( Pojęcie ) – jest jednym z działów socjologii, specyficznym, zajmujacym się opisem i wyjaśnianiem zachowań społlecznych ludzi w procesie pracy , podczas produkcji dóbr i usług.

Socjologia Pracy ( Przedmiot ) – w szerszym tego słowa znaczeniu, zwiera socjologie przemysłu i obejmuje takie zakresy badan jak:

a) Społeczne uwarunkowania, motywy i skutki pracy w ogóle
b) Zakład pracy jako system społeczny, tzn. system grup i stosunków społecznych
c) Konflikty społeczne i zjawiska dezorganizujace zakład pracy i ich przezwyciężanie
d) Zakład pracy jako złozona czesc składowa życia ogólnospołecznego , bedąca systemem na przykład społeczności lokalnej czy badanej branży.

Socjologia Pracy – w wezszym znaczeniu okreslana jest jako dzial socjologii , który zajmuje się praca jako procesem spolecznym , wplywem warunkow spolecznych na motywy , przebieg, intensywnosc i wyniki pracy spoleczenstwa oraz badaniem skutkow , jakie praca wywoluje w strukturze , dzialania oraz rozwoju szerszych i wezszych zbiorowosci.
Bada przede wszystkim zaklad pracy jako miejsce, w którym procesowi pracy towarzysza rozmaite zjawiska spoleczne.
Zatem jej znajomość i stosowanie wyników jej badań może pozwolić na lepsze rozwiazywanie problemow zwiazanych z gospodarka zasobami ludzkimi – ale nie tylko.

Funkcje Socjologii Pracy:
a) poznawcza ( informacyjna ) – prowadzenie badania aby poznac rzeczywistosc, bada stan zycia spolecznego
b) wychowcza – stosunki miedzy grupami , co dzieje się w zakladzie , spoleczenstwie , pokazywanie norm, informacje wplywaja na nasze zachowania
c) inzynieri spolecznej– wplywanie na nasze dzialania ( np. strajk ) , dzialanie posluszne wedle woli osoby , która stosuje odpowiednie dzialania

Funkcje Badań Socjologii Pracy:

1) poznawcza :
– opisowa , jaki stan rzeczywistosci, stan istniejacy
– wyjasniajaca, dlaczego mamy konflikty, dlaczego przyczyny, dlaczego produkcja spadla ( wzgledy spoleczne ) skutki – – – – konfliktow( negatywne i pozytywne)

2) praktyczna ( badawcza ) :
– diagnoza, jaki stan
– prognostyczna, co będzie w przyszlosci
– socjotechniczna, wplywanie na dzialania spoleczne , podpowiadanie
– humanistyczna ( wychowawcza )

Czym Jest Praca w Ujęciu Socjologicznym?
Uzywajac okreslenia „praca” , należy pamietac , ze jest to nazwa wieloznaczna , uzywana w jezyku potocznym i w nauce w roznych znaczeniach:

– fizyki
– biologii
– prakseologii
– ekonomii

Praca w Ujęciu Socjologii– to kazda celowa czynność spolecznie uzyteczna lub spolecznie doniosla, zapewniajaca okreslona pozycje w spoleczenstwie. Oznacza to, ze nie kazda czynność jest praca w zanaczeniu socjologicznym, chociazby pociagala za soba znaczny wysilek fizyczny. Pozycja spoleczna to miejsce jakie każdy z nas zajmuje w strukturze spolecznej. Socjologowie analizuja prace, zwracajac uwage na nastepujace momenty: jako czynność spoleczna – praca jest czynnocia spoleczna, tzn. jej przygotowanie ( ustalenie celow, srodkow i metod wykonywania) oraz jej tok realizacji, chociazby nawet dotyczyly skrajnie indywidualnych potrzeb jednostki , wywieraja wplyw na dazenia, postawy interesy grup do których jednostka należy. Jako zaspokajanie potrzeb- jest prowadzona w celu ich zaspokajania ( biologicznych, ekonomicznych., kulturalnych ) lecz potrzeby te okreslane sa przez strukture i kulture grup do których jednostka należy Jako wyznaczona struktura grupy- zarówno srodki realizacji celow pracy , jak i metody poslugiwania się nimi , niezaleznie od rodzaju potrzeb jakie maja zaspokoic , sa wyznaczone przez strukture i kulture grup do których jednostka należy Jako wymog wspolpracy- niezbedna do realizacji wiekszosci wykonywanych zadan jest wspolpraca wielu jednostek i grup rozproszonych w czasie i przestrzeni – planowa wspolpraca, koordynacj wysilkow i kierowania przebiegiem ich czynnosci.

Metody Badań:
Do najczesciej stosowanych metod badania socjologii pracy zaliczamy:
– obserwacje
– wywiad
– ankiete
– pomiar socjometryczny
– testy
– metody mieszane i posrednie

Etapy Postępowania Badawczego:
Socjologia pracy opiera się na badaniach typu socjopsychologicznego. Badania tego typy sa procesem zlozonym, na który sklada się wiele czynnosci badawczych.

1. Postawienie Problemu Badawczego
Postawienie problemu , tzn. dokladne okreslenie tego, co badac, za pomoca jakich wskaznikow je opisywac. Zasada organizujaca postepownie badawcze sa cele i zadania zakladu pracy, któremu badania maja sluzyc.

2. Sformułowanie Hipotez ( roboczych )
Zwiazanych z przyjetym problemem, tzn. sformulowanie zadan , których prawdziwosc chcemy zweryfikowac lub zadan , w których chcemy uzyskac odpowiedz na pytanie o istniejace zwiazki i zaleznosci miedzy badanymi zjawiskami , wskazanie przewidywango syst. Zaleznosci i pytan.

3. Gromadzenie i Opracowywanie Inofrmacji
Okreslenie sposobu gromadzenia i opracowania interesujacych informacji z punktu widzenia problemu badawczego i rozstrzygniecie przyjetych hipotez, czyli wybor metody i przygotowanie narzedzi badawczych.

4. Scharakteryzować Obserwacje Jako Metodę Badań.

Obserwacja – zalicza się pozornie do metod powszechnie stosowanych , ponieważ wiekszosc z nas uwaza, ze ma okreslona wiedze o zakladzie pracy zdobyta w rezultacie codziennych obserwacji funkcjonowania rozmaitych firm. Z naukowego punktu widzenia, obserw. Takie sa jednak tylko postrzeganiem, które odroznai się od obserwacji jako metody badawczej. Postrzeganie polega bowiem na uchwyceniu zmyslami faktow jakby niechcacy. Receptory czlowieka dzialaja bez względu na jego wole, a nawet wbrew woli, chlonac wiele implulsow pochodzacych z otaczajacej rzeczywistosci. Postrzeganie staje się obserwacja dopiero wtedy , gdy wpatrujemy się ,aby dac odpowiedz na z gory postawione pytanie. W rezultacie jest to metoda bardzo zmudna, czaso- i pracochlonna.

Scharakteryzować Wywiad, Ankietę i Pomiar Socjometryczny.

Wywiad – to metoda polegajaca na przeprowadzeniu rozmowy z wybranym respondentem , w toku ktorej probuje się uzyskac jego odpowiedz na pewien zestaw pytan.

Zalety:
daje mozliwosc obserwowania respondenta w jego reakcjach na zadane pytanie
pozwala okreslic motywy, potrzeby, aspiracje pracownikow

Ankieta – jest swoista , sformalizowana, pisemna forma wywiadu . Od wywiadu ankiete rozni tylko to , ze odpowiedzi na postawione pytania sam badany rejestruje. Ankieta należy wspolczesnie do najczesciej uzywanych i naduzywanych technik badawczych.

Zalety:
szybkie tempo gromadzenia danych
mozliwosc zebrania danych niedostepnych innymi technikami oraz zapewnienie anonimowosci respondenta

Wady:
w kazdej zbiorowosci istnieje spory odsetek osob nie bedacych w stnie nalezycie wypelnic ankiety, przy czym im ankieta jest trudniejsza , tym odsetek ten wzrasta

Pomiar Socjometryczny– ( zwany również testem socjometrycznym ) jest metoda pozwalajaca na stosunkowo szybki poznanie wzajemnych oddzialywan zachodzacych miedzy poszczegolnymi czlonkami zalogi w malych grupach pracowniczych , na przykład brygadach, sekcjach. Technika szczególnie przydatna w polityce kadrowej , jeśli chcemy ksztaltowac zespoly pracownicze, w których szczegolna role odgrywaja postawy wspolpracy i wspoldzialania. Pomiar socj.

Pozwala okreslić:
– zachowania i upodobania czlonkow grupy
– zdolnosc grupy do realizacji zadan
– strukture spoleczna grupy
– zmiany ilosciowe w niej zachodzace
– rysujace się w grupie podzialy
– przedstawia indywidualne pozycje poszczegolnych czlonkow grupy
– ulatwia wskazanie przywodcow oraz czlonkow grupy nieakceptowanych