Pojęcie podmiotowości stało się modne w socjologii stosunkowo niedawno. Jest to związane ze zmianami systemowymi jakie zaszły w Polsce w ostatnich latach. Pojęciem podmiotowości posługują się te kierunki filozoficzne, które kładą nacisk na wolność, kreatywność, dezalienację. Podmiotowość to przeciwieństwo reifikacji – urzeczowienia. W psychologii pojęcie podmiotowości jest antytezą behawioryzmu. W naukach politycznych podmiotowość to przeciwieństwo manipulacji, ubezwłasnowolnienia itp. W politologii zaś jest to symbol samorządności, autonomii, swobody działania itp.
W socjologii podmiotowość to aktywny wpływ działań ludzkich na kształt struktury społecznej. Pierwszoplanową rolę przypisuje się działaniu. W socjologii mówimy o podmiotowości jednostek, ruchów społecznych, mas i klas społecznych. Każdy z tych podmiotów ma zdolność wywierania wpływu na otoczenie.

Podmiotowość społeczeństwa – podatność struktur społecznych na wpływy (elastyczność, reformowalność, plastyczność).
Przyjęcie teorii podmiotowości w socjologii wznosi trzy opozycje:

1. między czynnikami subiektywnymi, a obiektywnymi,

2. między mikro – a makrostrukturą,

3. między społeczeństwem, a jednostką,

Polskim socjologiem, który próbował określić zagadnienia dialektycznej teorii podmiotowości jest Piotr Sztompka.
Główne tezy dialektycznej teorii podmiotowości:

1. Działania i struktury wzajemnie na siebie wpływają.

2. Relacje działania struktury mają charakter:
Temporalny

(more…)