👍 Socjalizacja

Człowiek jest istotą społeczną. Nie może istnieć poza społeczeństwem – jest odbiciem wychowującego go społeczeństwa. Człowiek powinien podporządkowywać się „interesowi społecznemu”. Socjalizacja – w znaczeniu węższym jest procesem dotyczącym dzieci, dotyczy kształtowania według pewnego wzoru. Socjalizacja – wychowanie + działania nieintencjonalne.

Socjalizacja przebiega w dwóch zasadniczych etapach

Pierwotna – kształtuje podstawowe elementy osobowości człowieka. Wyraża się ona poprzez: Umiejętność kontroli popędów i potrzeb oraz zaspokajanie ich w sposób społecznie akceptowany. Uczenie się odgrywania ról społecznych – umiejętność wchodzenia w interakcje społeczne. Wyrażanie emocji i sposobów postrzegania świata Umiejętność wykonywania określonych czynności i posługiwania się przedmiotami. Internalizacja wartości, norm i celów powszechnie obowiązujących w danej kulturze. (G. Mead – Teoria socjalizacji) George Mead: „znaczący inni”- jednostki wprowadzające człowieka w świat społeczny. Przekazują świat przez pryzmat własnych doświadczeń i miejsca w strukturze społecznej. Socjalizacja pierwotna rozgrywa się w atmosferze silnych emocjonalnie związków (są to przecież związki typu rodzic – opiekun – dziecko). Socjalizacja pierwotna opiera się na uczeniu się, naśladownictwie i identyfikacji. Identyfikacja jest warunkiem koniecznym internalizacji.

W socjalizacji pierwotnej mamy do czynienia ze stopniowym abstrahowaniem świadomości od „znaczących innych”. Do etapu tzw. „uogólnionego innego”- czyli norm, ról „w ogóle” – od „ja” przedmiotowego do „ja” podmiotowego. Wiąże się on ściśle z internalizacją języka. Socjalizacja pierwotna kończy się wraz z wykształceniem się tożsamości jednostki.

2) Socjalizacja wtórna – nigdy nie jest całkowita i nigdy się nie kończy. Jest nabywaniem wiedzy związanej z rolami. Podstawowym mechanizmem jest tutaj mechanizm uczenia się.

• – ukryte znaczenia
• – słownictwo
• – schematy motywacyjne i interpretacyjne

Analizując proces socjalizacji, analizujemy jednocześnie procesy kształtowania się i rozwoju osobowości ludzkiej.

Alternacja – powtórzenie socjalizacji pierwotnej, związane jest z przemianą świata wewnętrznego, przedefiniowanie osobowości. (Czasem się to zdarza…)

Socjalizacja w innych naukach społecznych

Psychologia humanistyczna

Socjalizacja to rozwój indywiduum społecznego poprzez transakcje (interakcje) z innymi ludźmi i wzorami społecznymi. Transakcja polega na przekazywaniu komunikatów między nadawcą i odbiorcą, sprzężenie zwrotne. Celem socjalizacji zgodnie z koncepcją poznawczą psychologii jest wyposażenie jednostki w tożsamość społeczną.

Psychoanaliza

Socjalizacja człowieka jest procesem kształtowania popędów i programów ich zaspokajania dzięki oddziaływaniu warunków zewnętrznych – kultury.

Popędy pierwotne – są wrodzone, zaspokojenie ich pozwala utrzymać się przy życiu.

Popędy wtórne – powstają w procesie socjalizacji; są nabyte. np. potrzeba bezpieczeństwa, potrzeby społeczne, osobiste.
Decydującą rolę w procesie socjalizacji odgrywa rodzina, szczególnie we wczesnym dzieciństwie.

Osobowość przystosowawcza – jednostka obdarzona taką osobowością łatwo adaptuje się do warunków społecznych.

Perspektywa psychoanalityczna jest obrazem zdeformowanym, bowiem jak każdy wie, psychoanaliza posługuje się klinicznym obrazem człowieka.

Behawioryzm

Socjalizacja w tej perspektywie to proces kształtowania zachowania jednostek na bodźce środowiskowe. Dokonuje się głównie w rodzinie, w szkole i tym podobnych instytucjach. Zachowanie jednostki jest odwzorowaniem struktury bodźców występujących w różnych środowiskach społecznych. W jednostce ćwiczy się wówczas zachowania ukierunkowane na wzmocnienia pozytywne i na unikanie wzmocnień negatywnych.

Antropologia kulturowa

Eksponowany jest tutaj makrospołeczny aspekt socjalizacji. Socjalizacja to międzypokoleniowy proces przekazywania kultury, zachowujący ciągłość danej grupy społecznej. Typ kultury wyznacza warunki uspołeczniania.
Proces socjalizacji ulega konfiguracji (M.Mead Idzie tu o prefigurację, kofigurację i postfigurację)

Socjolingwistyka

B. Bernstein – badania nad niepowodzeniami szkolnymi dzieci z rodzin robotniczych. Różnice językowe uznał za znaczący czynnik współdecydujący o różnicach w wynikach nauki. Szczególną rolę przypisywał tzw. kodom językowym, które nie zależą od poziomu naszej inteligencji, ani od zasobu słownictwa. Wyróżnia się dwa rodzaje kodów:

Kod ograniczony: zawiera różnice indywidualne, wzmacnia więzi społeczne, mowa pragmatyczna (dzieci słuchają rodziców i komunikują ich o swoich działaniach), występuje wśród społeczeństw zamkniętych.

Kod rozwinięty: rozwija się w społeczeństwach otwartych, dotyczy emocji i świata przeżyć; uwypukla różnice indywidualne jednostek.

Podsumowanie:

• 1. Człowiek nie rodzi się ludzki – kształtuje go społeczeństwo.
• 2. Konstrukcja biologiczna warunkuje proces socjalizacji.
• 3. Człowiek rodzi się jednocześnie jako coś kończonego i coś nieskończonego.
• 4. Rozwój ludzkiego mózgu przebiega postnatalnie.
• 5. Proces socjalizacji polega na przystosowaniu człowieka do dwóch sfer: sfery działania i sfery społecznej orientacji.
• 6. Życie człowieka polega na przezwyciężaniu biologicznej bezradności przez biologiczną otwartość.